‘Laten we blij zijn met elkaar! Laten we optimistisch zijn! Laten we zeggen: Nederland kan het weer! Die VOC-mentaliteit, over grenzen heen kijken, dynamiek!’ Deze beruchte uitspraak uit 2006 van toenmalig premier Jan Peter Balkenende inspireerde Cordula Rooijendijk de geschiedenis in te duiken en te onderzoeken wat kenmerkend is voor de Nederlandse handelsmentaliteit. Rooijendijk, een gepromoveerd geograaf die haar hart heeft verloren aan het onderwijs en adjunct-directeur van een basisschool is, beschrijft aan de hand van portretten van zeven handelaren de geschiedenis vanaf de Middeleeuwen tot nu. Het is een boek over hout, zout, stokvis, graan, kanonnen, specerijen, slaven, kaas én duurzaamheid. Ook spelen jaarmarkten, factors (lees: dealers annex vertegenwoordigers), samenwerkende handelaren, handelsvoorschriften, handelsverboden, ondernemende weduwes, kapiteinskisten, tolgaarders, struikrovers, zeerovers et cetera er stuk voor stuk een rol in.

De automatisering van de arbeidsmarkt heeft nu ook de middenklasse bereikt, zegt MIT-wetenschapper Andrew McAfee in Het tweede machinetijdperk. Waar de Industriële Revolutie de limieten van de menselijke spierkracht te lijf ging, richt het tweede machinetijdperk zich op de beperkingen van de geest. ‘Het is aan ons om de groeiende taart eerlijk te verdelen.’

Hij wilde geen verkoper worden en niet in de IT werken. Uiteindelijk werd Leo Koppelaar verkoper bij AFAS Software. Hij schreef een boek over zijn ervaringen: Help! ik ben verkoper. ‘Braincandies’ als ‘de plakfactor’, de ‘snapfactor’, ‘kijk tijdig op de prestatieklok’, ‘aandacht is een wettig betaalmiddel’ en ’creatief stofzuigen’, spreken kennelijk zo tot de verbeelding dat het boek massaal wordt gekocht.

John Manschot is geen voorstander van compromissen en democratische besluitvorming. ‘Het leidt allemaal tot suboptimale oplossingen. Je haalt er niet uit wat er in zit.’ In zijn boek Effectief in cruciale gesprekken legt hij uit hoe juist collectieve intelligentie bedrijven verder helpt.

Jan Rotmans, hoogleraar aan de Erasmus Universiteit, heeft een missie. Nederland moet in radicale transitie en wennen aan decennia van chaos schrijft hij in Verandering van tijdperk - Nederland kantelt. ‘Maar we gaan vooralsnog vooral vragen uit de weg.’

We voelen wel dat de manier van besturen in Nederland anders moet, maar we weten niet goed hoe we dat in woorden moeten uitdrukken, stelt professor Hans Strikwerda in Bespiegelingen over governance, bestuur, management en organisatie in de 21e eeuw. ‘Als je kijkt naar hoe de avant garde onder de CEO’s in Amerika het aanpakt, dan blijken dat buitengewoon abstracte en holistische denkers te zijn en ze zoeken de complexiteit op.’

Met zijn managementroman Creëer een band met je klant wil zelfstandig adviseur Bart Groothuis professionals met een hekel aan verkopen leren beter om te gaan met hun klanten. ‘Ik dacht vroeger ook vanuit mijn vakkennis, maar ik heb in mijn carrière veel geleerd van verkopers, die juist denken vanuit de relatie met de klant’, zegt hij.

Leo van de Voort is van de strategie en de finance, Jan Bultsma van de mensen en de processen. Samen schreven zij een boek over energieverkwistend ‘gedoe’. Waar het vandaan komt, hoe je het herkent, en hoe je het kunt ombuigen naar het beste halen uit jezelf, je team en je organisatie.

Creativiteit is niets anders dan het opsporen en oplossen van problemen, zegt Pixar-president Ed Catmull in Creativity, Inc. Met deze definitie in het achterhoofd kan elk bedrijf het succes van zijn filmstudio navolgen. ‘Als je niet op problemen stuit, dan doe je waarschijnlijk iets verkeerd.’

Middenmanagers liggen vaak onder vuur. Van oudsher is er het beeld van ‘de chef’ die vernieuwing tegenhoudt. Maar klopt dat? Vincent de Waal verrichtte een uitgebreide studie naar hun rol en de betekenis die ze samen met hun teams vervullen in de veranderingen in de sociaal-culturele sector.

Adviseurs komen er niet meer met alleen maar kennis. Om impact te hebben moeten ze ook de situatie begrijpen waar de adviesvraag om draait, en empathie hebben met de mensen in de organisatie. Wat daar allemaal bij komt kijken, beschrijft Jan de Vuijst in Professioneel Adviseren.

In het privéleven hebben leiders liefdevolle aandacht voor familie en vrienden. In hun werkomgeving lijken ze zichzelf als mens uit te schakelen en worden het als het ware machines. Een schizofrene situatie die Michael Jongeneel en Guido van de Wiel in hun boek 8 essentiële stappen voor leiders van de toekomst willen doorbreken. ‘Waarom zou de bron van iederliefde niet ook zakelijk kunnen?’

Met zes van zijn meest getalenteerde alumni heeft de befaamde marketingstrateeg Roland van Kralingen onderzocht wat – mentale – marktleiders onderscheidt van hun concurrenten. Voor het boek Frontrunners hebben zij acht cruciale eigenschappen van deze ondernemingen geformuleerd. ‘Het behalen van marktleiderschap op zichzelf is niet eens het belangrijkste, het is de weg er naartoe.’

Hanke Lange kan bogen op dertig jaar ervaring in het begeleiden en adviseren van topbestuurders. Deze schat aan praktijkervaring vormt de basis van zijn Uit het goede hout gesneden – De enerverende stap van manager naar bestuurder. Een gesprek over de match tussen bestuur en organisatie.

In de ideale organisatie van auteur Ben Kuiken zijn er geen regels, protocollen en managers. In zijn boek De pretfactor (‘Waarom plezier op het werk beter werkt’) beschrijft hij uiteenlopende voorbeelden van bedrijven die zijn ideale organisatie benaderen. ‘Managers moeten leren op hun handen te gaan zitten.’

Vijf jaar na De Superpromoter komt Rijn Vogelaar met De Enthousiasme Trilogie. Daarin schakelt hij door, van marketing naar strategie. Enthousiasme van medewerkers en klanten wijst de weg naar de Flame van het bedrijf, positieve feedback daarop zorgt voor Flow, en als die zich eenmaal buiten de organisatie verspreidt hoeft de Flood alleen nog maar in goede banen te worden geleid.

Innoveren is een must voor iedere organisatie, maar het aantal organisaties dat innovatie als business model hanteert, is bedroevend klein. Innovatie komt in de boardroom pas op de agenda als het echt niet anders kan, oordeelt Gijs van Wulfen in zijn boek De Innovatie Expeditie (‘Een visuele reisgids naar nieuwe producten en diensten’). En dan gaat het nog vaak mis. De VOORT innovatiemethode die hij ontwikkelde, moet met name in dat laatste verandering brengen. Managementboek Magazine sprak met de auteur, die inmiddels de hele wereld over reist om de fijne kneepjes van zijn methode uit te dragen.

Vaak wordt er ietwat neerbuigend gedaan over het wetenschappelijk gehalte van de methodes van managementgoeroes en -consultants. Dat betekent niet dat managers niets hebben aan de seminars die zij bezoeken, zegt Stefan Heusinkveld, organisatiekundige aan de VU. ‘Maar ik denk wel dat het goed is als managers zich af en toe afvragen waar die ideeën vandaan komen.’

Met onze conventionele business modellen komen we er niet meer. We moeten naar nieuwe manieren van samenwerken, van waarde creëren. Jan Jonker doet daar onderzoek naar. Met zijn recentste boek Nieuwe Business Modellen op tafel vertelt hij over het hoe en waarom.